Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji
Podstawą do realizacji, a zarazem inicjowania działań z zakresu brd jest rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej”, którego głównym koordynatorem jest Minister SWiA.
Na poziomie województwa zadania wynikające z programu koordynuje wojewoda przy pomocy zespołu, w skład którego wchodzą przede wszystkim przedstawiciele administracji samorządowej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Straży Granicznej. Rządowy program ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej” obowiązujący w latach 2007 – 2015, ustanowiony został na podstawie Uchwały Nr 218/2006 Rady Ministrów z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie rządowego programu ograniczania przestępczości i aspołecznych zachowań „Razem bezpieczniej” oraz uchwały zmieniającej Nr 219/2009 z dnia 7 grudnia 2009 roku. Zgodnie z tą uchwałą realizację Programu koordynuje Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Zgodnie z jego założeniami, na terenie poszczególnych województw realizowane są działania zmierzające do ograniczenia skali zjawisk i zachowań, które budzą powszechny sprzeciw i poczucie zagrożenia. Jednym z obszarów wskazanych w Programie, zakwalifikowanych do przeprowadzenia stosownych działań w omawianym zakresie jest bezpieczeństwo w ruchu drogowym. W obszarze tym wskazano następujące problemy:
- dużą liczbę wypadków drogowych, szczególnie ze skutkiem śmiertelnym,
- dużą ilość przypadków kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu lub innego podobnie działającego środka,
- nadmierną prędkość pojazdów i liczne przypadki nieużywania pasów bezpieczeństwa.
Do niezbędnych zadań zmierzających do ograniczenia skali występujących zagrożeń i nieprawidłowości, a także sposobów ich wsparcia, wyszczególnionych w ich realizacji, zaliczono:
- zwiększenie liczby i aktywności patroli policyjnych na drogach, szczególnie w rejonie dużych miast (zintensyfikowanie wykrywania substancji psychoaktywnych u kierowców, intensyfikacja kontroli prędkości pojazdów wraz z ciągłym wdrażaniem nadzoru automatycznego),
- usprawnienie działań z zakresu kontroli technicznej pojazdu,
- intensyfikacja kontroli przewoźników pod względem przestrzegania przepisów ustawy o transporcie drogowym (współpraca Policji z Inspekcją Transportu Drogowego),
- edukacja w celu kształtowania świadomego i kulturalnego uczestnika ruchu drogowego, respektującego prawo i szanującego prawa innych uczestników tego ruchu,
- upowszechnianie zasad ratownictwa drogowego oraz z zakresu udzielania pierwszej pomocy,
- promowanie działań na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
- zaostrzenie przepisów prawa w stosunku do sprawców łamiących przepisy ruchu drogowego, których naruszanie jest przyczyną lub skutkiem najcięższych i najczęstszych wypadków drogowych (np. tych, którzy kierują pojazdem pod wpływem alkoholu lub środków odurzających, nie używają pasów bezpieczeństwa),
- usprawnienie systemu ściągalności mandatów karnych w celu wykształcenia w kierowcach przeświadczenia o surowości i nieuchronności kary za naruszanie przepisów,
- włączenie „Wychowania komunikacyjnego” do Programu „Edukacji dla bezpieczeństwa”,
- realizację programów profilaktycznych na rzecz bezpieczeństwa w ruchu drogowym,
- opracowanie i wdrożenie zasad kształtowania bezpiecznej przestrzeni w ruchu drogowym.
W ramach rezerwy celowej corocznie na realizację programu „Razem bezpieczniej” zabezpieczana jest kwota 3.000.000 zł na aktywizację społeczności lokalnych. Kwota ta jest przekazywana do budżetów wojewodów na zadania realizowane przez organizacje pozarządowe i jednostki samorządu terytorialnego. W latach 2007 – 2010 na projekty o charakterze prewencyjno-profilaktycznym w obszarze bezpieczeństwa w ruchu drogowym, ukierunkowane m.in. na bezpieczeństwo pieszych, jako niechronionych uczestników rd, przekazano łącznie prawie 2.000.000 zł. Natomiast w 2011 r. w obszarze ruchu drogowego wytypowano do dofinansowania 2 projekty na sumę 184.777 zł.
Najciekawsze projekty z tego obszaru zamieszczane są w „Banku Dobrych Praktyk” na stronie internetowej Programu. Strona ta została w roku 2009 i 2010 zmodyfikowana i wyposażona w interaktywną mapę dobrych praktyk oraz dział multimedia (materiały filmowe, w tym o tematyce dot. bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz pomocy przedlekarskiej).
Należy zaznaczyć, że w ramach inicjatyw zmierzających do poprawy bezpieczeństwa niechronionych użytkowników ruchu drogowego, pośrednio skierowanych również do pieszych, w 2010 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z Ministerstwem Infrastruktury oraz Komendą Główną Policji, jako kontynuację inicjatywy zapoczątkowanej w roku 2008, ogłosiło Konkurs dla jednostek samorządu terytorialnego w ramach rządowego programu pn. „Razem bezpieczniej” na projekt miasteczka ruchu drogowego, pn. „Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego”. Celem opracowanego w MSWiA Konkursu było zaktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego w zakresie działań w obszarze brd, wybranie i nagrodzenie projektów w zakresie doposażenia i modernizacji miasteczek ruchu drogowego, którego funkcjonowanie powinno przyczynić się do podniesienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym, poprzez edukację dzieci i młodzieży w zakresie wychowania komunikacyjnego, a w szczególności:
- popularyzowania zasad i przepisów ruchu drogowego;
- kształtowania nawyków prawidłowego zachowania się w ruchu drogowym w charakterze rowerzystów;
- stworzenia warunków dla dzieci i młodzieży do przeprowadzania egzaminów na kartę rowerową i motorowerową;
- popularyzowania roweru jako środka transportu, rekreacji i sportu.
Konkurs spotkał się z dużym zainteresowaniem ze strony jednostek samorządu terytorialnego. Przystąpiły do niego w sumie w 2008 i 2009 roku 104 podmioty. Laureaci w sumie otrzymali w 2008 roku 50 000 zł, natomiast już w 2009 i 2010 pula nagród wyniosła po 100 000 zł. W sumie w latach 2008 – 2010 MSWiA nagrodziło 9 jednostek samorządu terytorialnego. Poza nagrodami dla zwycięzców konkursu, wyróżnionym jednostkom samorządu terytorialnego wręczono dyplomy oraz przekazano rowery ufundowane przez firmę Arkus&Romet.
Uroczyste podsumowania konkursów na budowę, doposażenie i modernizację „Miasteczek Ruchu Drogowego” skorelowane były ściśle zogólnopolską kampanią edukacyjną oraz zmasowanymi działaniami policyjnymi pn. "Rowerem bezpiecznie do celu". Kampania jest kontynuowana od 2008 roku, rozpoczyna się na początku czerwca, kończy w sierpniu, a jej głównym celem jest promowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego rowerzystów, szczególnie dzieci i młodzieży. Tegoroczna inauguracja odbyła się w Centrum Olimpijskim PKOl. w Warszawie. Integralną jej częścią był przejazd rowerzystów oraz zaproszonych gości ulicami Warszawy do Parku Agrykola, gdzie w ramach Międzynarodowego Dnia Dziecka służby resortu spraw wewnętrznych i administracji realizowały działania profilaktyczne. W ramach imprezy pod nazwą „Warszawa dzieciom” działało mobilne miasteczko ruchu drogowego, w którym odbyły się m.in.: egzaminy na kartę rowerową i konkursy sprawnościowe na rowerowym torze przeszkód oraz pokazy sprzętu wykorzystywanego przez Policję, Straż Graniczną i Państwową Straż Pożarną (m.in. quady i motocykle policyjne). Polski Czerwony Krzyż zapoznał dzieci z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Każdy kierowca mógł sprawdzić swoje umiejętności na symulatorach jazdy przygotowanych przez Instytut Transportu Samochodowego.
Należy zaznaczyć, że inauguracja Kampanii wpisana została na listę przedsięwzięć realizowanych w ramach Dekady Działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego (Decade of Action for Road Safety), zainaugurowanej 11 maja br. w Sejmie RP. (Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych ogłosiło lata 2011-2020 Dekadą Działań na rzecz bezpieczeństwa ruchu drogowego (Decade of Action for Road Safety). Jej celem jest ustabilizowanie, a następnie zmniejszenie liczby śmiertelnych wypadków na drogach w skali globalnej poprzez intensyfikację działań prowadzonych na szczeblu krajowym, regionalnym i globalnym).
Jednocześnie pragnę poinformować, że MSWiA realizuje projekt pn. „Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego” w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013”. 27 września 2010 r. w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego podpisano 11 umów wstępnych na realizację projektów w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (wśród nich na projekt: „Budujemy miasteczka ruchu drogowego”, którego wykonawcą jest MSWiA). Celem projektu jest wybudowanie „nowoczesnego miasteczka ruchu drogowego” w każdym województwie, co powinno przyczynić się do podniesienia bezpieczeństwa na polskich drogach. Projekt będzie realizowany przez MSWiA we współpracy z Urzędami Wojewódzkimi i Policją i zakończy się w roku 2012. W ramach projektu powstanie 16 nowoczesnych miasteczek ruchu drogowego. Budżet projektu „Budujemy miasteczka ruchu drogowego” wyniesie 10 mln zł, z czego 8,5 mln zł będzie pochodzić ze środków unijnych.
Z uwagi na przystąpienie MSWiA do realizacji projektu w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w roku 2011 odstąpiono od przeprowadzenia kolejnej edycji konkursu pn. „Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego” dla jednostek samorządu terytorialnego, którego źródłem finansowania w latach 2008-2010 była rezerwa celowa budżetu państwa, zabezpieczana corocznie na realizację programu „Razem bezpieczniej”.
Ponadto zgodnie z poleceniem Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, Pana Adama Rapackiego w sprawie organizacji działań administracji rządowej na rzecz poprawy bezpieczeństwa podczas wypoczynku w okresie letnim pn. „BEZPIECZNE WAKACJE”, w maju 2011 r. Wojewodowie zostali zobowiązani do podjęcia działań zmierzających do aktywizacji służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, organów samorządowych oraz administracji zespolonej w województwie, a także innych jednostek, które mają wpływ na warunki letniego pobytu i wypoczynku, jak i na bezpieczny dojazd do miejsc, gdzie był on organizowany. Bezpieczne wakacje corocznie są realizacją wspólnych inicjatyw z podmiotami pozarządowymi (organizacjami społecznymi i kościołami) i wszelkimi innymi instytucjami, organizującymi wypoczynek dzieciom i młodzieży w następujących obszarach: bezpieczeństwo na drogach (do i z miejsc wypoczynku), bezpieczeństwo w miejscu wypoczynku i bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania. Realizacji podejmowanych działań i inicjatyw w powyższych obszarach, cyklicznie towarzyszą zintegrowane, wspólne zadania formacji nadzorowanych przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (w szczególności Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej) wsparte działaniami administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Zbiorcze informacje z realizacji działań podczas letniego wypoczynku opracowywane są corocznie i zamieszczane na stronie internetowej programu „Razem bezpieczniej”.
