Projekt pilotażowy "Nie pije, prowadzę!"
Projekt pilotażowy “Piłeś? Nie jedź!”
Według “Raportu na temat zapobiegania uszczerbkowi na zdrowiu w wyniku uczestnictwa w ruchu drogowym” (World Report on Road Traffic Injury Prevention), prowadzenie pojazdów po spożyciu alkoholu stanowi jedną z głównych przyczyn tragicznych w skutkach wypadków drogowych na świecie.
Publikacja “Raportu” pociągnęła za sobą wydanie serii poradników na temat prawidłowego zachowania się na drodze, przygotowanych w ramach ONZ-owskiej inicjatywy pod nazwą UN Road Safety Collaboration. Jeden z poradników (Drinking&Driving) koncentruje się na zapobieganiu wypadkom drogowym spowodowanym jazdą pod wpływem alkoholu. Podręcznik ten zawiera wiele przydatnych informacji i statystyk opisujących skalę problemu jazdy pod wpływem alkoholu na świecie. Global Road Safety Partnership (GRSP), będące Partnerem UN Road Safety Collaboration, w dużym stopniu przyczyniło się do powstania wymienionych publikacji.
Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego w Polsce, należące do GRSP, zaangażowało się w realizację projektu pilotażowego o polskiej nazwie "Piłeś? Nie jedź!", korzystając z wiedzy i doświadczenia GRSP opisanych w ww. przewodniku oraz z przeprowadzonych projektów w innych krajach. Projekt jest prowadzony w Olsztynie przy współpracy z lokalnymi i krajowymi partnerami w oparciu o zapisy prawa polskiego, rekomendacje Unii Europejskiej w tym zakresie, jak również wskazania zawarte w przewodniku GRSP.
Problem Jazdy pod wpływem alkoholu
GAMBIT – Zintegrowany Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego (GAMBIT) traktuje jazdę pod wpływem alkoholu jako jedną z głównych przyczyn wypadków drogowych w Polsce. W 2007 roku w całej Polsce nietrzeźwi uczestniczyli w 4 001 wypadkach drogowych , w których śmierć poniosło 510 osób, a 5 602 osób odniosło obrażenia.
Krajowy Program Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego GAMBIT wymienia szereg sposobów na zmniejszenie ilości ofiar śmiertelnych wypadków spowodowanych jazdą pod wpływem alkoholu do poziomu 6% wszystkich ofiar śmiertelnych do roku 2013; dla porównania w 2003 r. było to 12%. Przyczynić ma się do tego zaostrzenie przepisów oraz polepszenie poziomu ich przestrzegania, ale także towarzysząca temu edukacja społeczna i prowadzenie kampanii informacyjnych w tym zakresie.
Problem alkoholu na drodze w Województwie Warmińsko-Mazurskim przewyższa średnią krajową. W 2007 roku nietrzeźwi uczestnicy ruchu drogowego spowodowali na drogach tego województwa 236 wypadków tj. 14,2 % ogółu wypadków, z czego kierujący pojazdami spowodowali 177 wypadków, a piesi 59.
Cele projektu
Z udziałem podmiotów zaangażowanych w bezpieczeństwo na drodze, zwłaszcza Wydziału Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji, Krajowej Rady Bezpieczeństwa Drogowego, a także instytucji lokalnych, w tym Miasta Olsztyna, Wojewódzkiej Komendy Policji, Wojewódzkiej Rady Bezpieczeństwa Drogowego, odbyły się pierwsze spotkania na temat opracowania i wdrożenia wspólnego projektu badawczo-pilotażowego. Do głównych celów projektu należy:
- Zmniejszenie dużej liczby kierowców prowadzących pojazdy pod wpływem alkoholu.
- Lepsze egzekwowanie prawa poprzez wprowadzenie rutynowej losowej kontroli trzeźwości, jako standardowej procedury kontrolnej przy wykorzystaniu istniejących możliwości Policji (zgodnie z zadaniem 2.3.3 celu 2 Programu GAMBIT 2005). Projekt będzie okazją aby opracować i przetestować zaostrzone podejście do egzekwowania przepisów prawa wobec pijanych kierowców, z uwzględnieniem rekomendacji unijnych w zakresie wprowadzenia ww. losowej kontroli trzeźwości
- Zmiana zachowań społeczeństwa poprzez przeprowadzenie regionalnej kampanii społeczno-informacyjnej, uświadamiającej negatywną rolę alkoholu w wypadkach drogowych (zgodnie z zadaniem 2.3.2 celu 2 Programu GAMBIT 2005)
- Przeprowadzenie badania na temat problemu spożywania alkoholu, jako przyczyny wypadków drogowych w danym regionie
- Opracowanie i przetestowanie ukierunkowanego, wielotorowego i lokalnie koordynowanego programu pilotażowego, którego założenia będzie można zastosować w innych regionach. Powołanie lokalnej grupy roboczej do realizacji projektu, skupiającej wielu partnerów (reprezentanci Policji, Miasta, WORD-u, biznesu oraz innych organizacji). Zakłada się, iż prace grupy nie ustaną się z chwilą zakończenia projektu.
Etapy projektu
Projekt będzie prowadzony w trzech głównych etapach.
- FAZA WSTĘPNA: Ocena sytuacji która ma dostarczyć informacji na temat skali zjawiska jazdy pod wpływem alkoholu na terenie miasta Olsztyna. Wyniki oceny sytuacji dostarczą wskazówek na temat konkretnych działań, których podjęcie wzmocni prowadzone już wysiłki na rzecz zmniejszenia ilości wypadków spowodowanych przez alkohol w Olsztynie. Właśnie w oparciu o wyniki przeprowadzonej oceny sytuacji nastąpi opracowanie założeń kolejnego etapu projektu: kampanii społeczno-informacyjnej i towarzyszących jej programów społecznych.
- FAZA DRUGA: Realizacja głównych założeń projektu, m.in.: przygotowanie i przeprowadzenie ukierunkowanej kampanii społeczno-informacyjnej w mediach lokalnych na podstawie przygotowanych materiałów oraz wdrożenie odpowiednio zaadresowanych programów społecznych.
- FAZA TRZECIA: W ostatniej, trzciej fazie projektu zostaną podsumowane wyniki dotychczasowych działań (faza I i II). Przeprowadzone zostaną analogiczne badania jak w fazie pierwszej, rozszerzone o analizę danych pozyskanych w ramach poszczególnych etapów projektu. Na podstawie zgromadzonych danych, jako podsumowanie, zostanie stworzony raport końcowy projektu.
Obecny status projektu
- Na terenie Olsztyna od 24 marca do 20 kwietnia 2008 olsztyńska Policja, przy udziale wolontariuszy z olsztyńskiego Hufca ZHP przeprowadziła losowe kontrole trzeźwości oraz badania ankietowe (około 600 kontroli w 20 różnych punktach miasta Olsztyn).
- Instytut Ipsos, na zlecenie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, przeprowadził badanie ankietowe na stacjach benzynowych (300 ankiet na stacjach Orlenu, Shella i BP) oraz analizę jej wyników uwzględniając rezultaty policyjnych kontroli i ankiet harcerzy.
- KRBRD oraz Partnerstwo opracowały raport podsumowujący I fazę projektu (raport zawiera wstępną ocenę sytuacji oraz podsumowanie badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych przez IPSOS)
- Polski Przemysł Spirytusowy przygotował materiały treningowe dla osób serwujących alkohol w barach, dyskotekach, na których podstawie we wrześniu i październiku zorganizowano szkolenia dotyczące odpowiedzialnej sprzedaży alkoholu. W szkoleniach wzięli udział sprzedawcy ze sklepów oferujących alkohol oraz stacji benzynowych z terenu miasta Olsztyn.
- 13 października 2008 w Urzędzie Miasta Olsztyn odbyła się konferencja prasowa rozpoczynająca drugi etap pilotażowego projektu „Piłeś? Nie jedź!”, polegający na przeprowadzeniu kampanii społeczno – informacyjnej skierowanej przede wszystkim do młodych kierowców (18-30 lat), stanowiących grupę najwyższego ryzyka.
- Założenia projektu pilotażowego „Piłeś? Nie jedz!”, jako modelowego przykładu profilaktyki wobec problemu wypadków z udziałem nietrzeźwych uczestników ruchu drogowego, zostały zaprezentowane przez Panią Wiceprezydent Olsztyna Annę Wasilewską podczas międzynarodowej konferencji zorganizowanej przez Komisję Europejską pt. „Bezpieczeństwo drogowe w naszych miastach”. Konferencja odbyła się 13 października 2008 r. w ramach obchodów Europejskiego Dnia Bezpieczeństwa Drogowego w Paryżu.
- Kampania informacyjna, rozpoczęta w dniu 13 października 2008, została przeprowadzona zarówno w TVP Olsztyn, w olsztyńskim kinie Helios, Radiu Olsztyn, Radiu UWM, Radiu Eska. Plakaty związane z kampanią widniały na olsztyńskich bilbordach, autobusach, samochodach ośrodków szkolenia kierowców, w szkołach, lokalach gastronomicznych oraz na terenie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Kampanii tej towarzyszyła wzmożona aktywność olsztyńskiej Policji, która przeprowadziła kolejną falę losowych badań trzeźwości kierowców w miejscach podwyższonego ryzyka.
- Fundacja Kierowca Bezpieczny przygotowała akcję w formie animacji edukacyjnej, w której promowane będą alternatywne możliwości bezpiecznego powrotu do domu – odwiezienie przez trzeźwego kierowcę. Polega to na zabawie w tzw. Wyznaczonego kierowcę.
- Uzupełnieniem II fazy projektu jest zainicjowanie długofalowych działań edukacyjnych m.in. na zajęciach profilaktycznych pro wadzonych w szkołach.
W przygotowaniu są założenia trzeciej fazy projektu, która rozpocznie się na wiosnę 2009 roku.